Η συστηματική και με εναλλακτικές επιστημονικές προσεγγίσεις αξιολόγηση της επίδοσης των Αμοιβαίων Κεφαλαίων μπορεί να αποδειχθεί ωφέλιμη στους παρακάτω αποδέκτες:

  • Στο ευρύ επενδυτικό κοινό που με αυτόν τον τρόπο μπορεί να εγκρίνει την ορθότητα ή μη της παρελθούσης επιλογής του.
  • Στα ασφαλιστικά ταμεία και στους θεσμικούς επενδυτές για τον ίδιο ακριβώς λόγο.
  • Στους εργοδότες των διαχεριστών, οι οποίοι πρέπει να αξιολογούν και να αμείβουν ανάλογα την αποτελεσματικότητα των διαχειριστών τους.
  • Στους καλούς, αλλά και στους άριστους διαχειριστές, οι οποίοι μπορούν να ζητήσουν αύξηση των αμοιβών τους ή να μεταπηδήσουν σε μια μεγαλύτερη εταιρεία. Ακόμα βέβαια και στους υπόλοιπους διαχειριστές προκειμένου να βελτιωθούν.
  • Στα τμήματα Private Banking των τραπεζών, αλλά και σε οποιοδήποτε χρηματοοικονομικό οργανισμό ο οποίος ασχολείται με την ενεργητική διαχείριση χαρτοφυλακίων.
  • Στις εφημερίδες, στα κανάλια και σε όλα τα μέσα ενημέρωσης, τα οποία έχουν την υποχρέωση για αντικειμενική προβολή του έργου των διαχειριστών.

Η μεταφορά των πόρων των επενδυτών στους πιο αποτελεσματικούς διαχειριστές θα έχει ευεργετικές συνέπειες για ολόκληρη την Οικονομία.

Σκοπός του άρθρου αυτού είναι η αξιολόγηση της επίδοσης των Ελλήνων διαχειριστών εγχώριων μετοχικών Αμοιβαίων Κεφαλαίων για την περίοδο της πρόσφατης πτώσης του Χρηματιστηρίου των Αθηνών. Πιο συγκεκριμένα εξετάσθηκαν όλα τα εγχώρια μετοχικά Α/Κ για την περίοδο 1.1.2000 – 31.12.2002 ακολουθώντας την κατηγοριοποίηση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Τα στοιχεία για τον υπολογισμό των απαραίτητων στατιστικών αντλήθηκαν από τη βάση δεδομένων της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών. Για την αξιολόγηση της επίδοσης των Α/Κ χρησιμοποιήθηκαν δύο διαφορετικές προσεγγίσεις: η μέθοδος του Jensen (1968) (Πίνακας 1) και η προσέγγιση της Morningstar (Πίνακας 2).

α. Ο βασικός σκοπός της προσέγγισης του Jensen είναι αρχικά ο υπολογισμός της απόδοσης, που θα έπρεπε να έχει το Α/Κ με βάση τον συστηματικό κίνδυνο τον οποίο εμπεριέχει. Η απόδοση αυτή ονομάζεται στη διεθνή βιβλιογραφία «φυσιολογική απόδοση» (normal return). Στη συνέχεια υπολογίζεται η διαφορά της φυσιολογικής από την πραγματοποιηθείσα απόδοση. Η απόδοση αυτή ονομάζεται «μη φυσιολογική απόδοση» (abnormal return). Αν η μη φυσιολογική απόδοση είναι θετική τότε ο διαχειριστής επέτυχε καλύτερη απόδοση από αυτήν που θα ανέμενε με βάση τον συστηματικό κίνδυνο που ανέλαβε. Εάν η μη φυσιολογική απόδοση είναι ίση με το μηδέν τότε ο διαχειριστής επέτυχε την αναμενόμενη απόδοση, ενώ τέλος εάν η μη φυσιολογική απόδοση είναι μικρότερη του μηδενός, ο διαχειριστής επικρίνεται για τη διαχείρισή του.

β. Η καινοτομία της Morningstar σύμφωνα με την προσέγγιση του star rating βρίσκεται στη εναλλακτική προσέγγιση του κινδύνου (Morningstar Risk) και της απόδοσης (Morningstar Return). Το τελικό αποτέλεσμα αποτυπώνεται σε ένα διάγραμμα κανονικής κατανομής και εφόσον η επίδοση κάθε Α/Κ ως προς το σύνολο των Α/Κ της κατηγορίας που ανήκει, συγκαταλέγεται στο ανώτερο 10%, βαθμολογείται με 5 αστέρια το επόμενο 22,5% με 4 αστέρια κ.λπ. ενώ το 10% των χειρότερων Α/Κ βαθμολογείται με 1 αστέρι. Η Morningstar παρέχει πληροφορίες και στοιχεία για περισσότερα από 10.0000 Α/Κ, 8.000 μετοχές, 20.000 διάφορα επενδυτικά-ασφαλιστικά προϊόντα και συνολικά περίπου 100.000 επενδύσεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Αξίζει να τονισθεί ότι το σύστημα αξιολόγησης της Morningstar ασκεί καταλυτική επιρροή στις επιλογές του επενδυτικού κοινού, αλλά και σε κορυφαίους θεωρητικούς της Χρηματοοικονομικής. (Sharpe, Blume, Blake et all).

Τα εμπειρικά αποτελέσματα είναι εξόχως ενδιαφέροντα. Τα Α/Κ που ξεχώρισαν σύμφωνα με την προσέγγιση του Jensen ήταν τα Εγνατία ΑΘΗΝΑ Δυναμικό, ΕΤΒΑ Π&Κ Capital και ΙΝΤΕRΑΜΕRΙCΑΝ Ολυμπιονίκης. Από την άλλη μεριά τα Α/Κ που υστέρησαν ήταν το ΠΕΙΡΑΙΩΣ Mid Cap FTSE/ASE MID-40 και το ΑΣΠΙΣ Α/Κ. Ίσως οι διαχειριστές των Α/Κ αυτών πίστευαν στην άνοδο του Χρηματιστηρίου, η οποία μέχρι το τέλος του 2002 δεν είχε έρθει.

Σύμφωνα με την προσέγγιση της Morningstar το Εγνατία ΑΘΗΝΑ Δυναμικό (Μετοχών Εσωτ.) παραμένει πρώτο, αλλά στη δεύτερη θέση έχει ανέλθει το Α/Κ της Eurobank Value Index. Η διαφορετικότητα αυτή στις σχετικές κατατάξεις οφείλεται στη διαφορετικότητα της εναλλακτικής προσέγγισης του κινδύνου της Morningstar. Τα εμπειρικά αποτελέσματα αποδεικνύουν ότι οι διαχειριστές της Eurobank προστάτευσαν αποτελεσματικά τους μεριδιούχους τους από τον κίνδυνο απώλειας του κεφαλαίου τους στην πρόσφατη πτώση.

Φυσικά η αξιολόγηση των παρελθουσών αποδόσεων των Α/Κ δεν εξασφαλίζει την μελλοντική απόδοση, γι’ αυτό απαιτείται η συνεχής παρακολούθηση της πορείας των διαχειριστών. Επιπλέον μερικά σημεία που πρέπει να προσέξουν οι επενδυτές είναι τα κόστη τα οποία πληρώνουν, η ποιότητα της διαχειρίσεώς τους, αλλά και οι συχνές ή μη αλλαγές των διαχειριστών. Σε ένα συνεχώς αναπτυσσόμενο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον το επενδυτικό κοινό έχει πλέον να διαλέξει από μια ευρεία ποικιλία εγχώριων και διεθνών Α/Κ. Το μόνο σίγουρο είναι ότι τα Α/Κ ή διάφορες σύγχρονες παραλλαγές τους, όπως τα funds of funds, τα hedge funds και τα exchange traded funds, είναι τα κατάλληλα επενδυτικά εργαλεία για την πλειοψηφία των επενδυτών.

*Ο Νικόλαος Δ. Φίλιππας είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Πρόεδρος και Ιδρυτής του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού.

*Άρθρο που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα της εφημερίδας «Η Καθημερινή» (kathimerini.gr) στις 25/10/2003.

Share this post on: