Συνταξιούχοι
Καθώς το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται σταδιακά και όλοι οι άνθρωποι ζουν περισσότερο, θα πρέπει από νωρίς να έχουν εξασφαλίσει με τη συστηματική, μακροχρόνια αποταμίευση και τις κατάλληλες επενδύσεις, τη σχετική επάρκεια των εισοδημάτων τους για την τρίτη φάση της ζωής τους.
Οι σημερινοί αλλά και οι μελλοντικοί συνταξιούχοι καλούνται να ζήσουν σε μια εποχή σημαντικών δημογραφικών, θεσμικών και οικονομικών αλλαγών όπου τα παραδοσιακά συνταξιοδοτικά σχήματα και οι κρατικές παροχές υποχωρούν δραματικά. Στο μέλλον το κοινωνικό ασφαλιστικό σύστημα θα προσφέρει λιγότερη προστασία και εξασφάλιση στους πολίτες και ως εκ τούτου, ένα μέρος των αποφάσεων για την ποιότητα της μελλοντικής ζωής τους καλούνται να το επωμιστούν οι ίδιοι από σήμερα.
Είναι επιτακτική ανάγκη όλοι οι πολίτες από την προ – συνταξιοδοτική περίοδο της ζωής τους να είναι κατάλληλα ενημερωμένοι και εκπαιδευμένοι για τα χρηματοοικονομικά δεδομένα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης ώστε να λάβουν την κατάλληλη μέριμνα εγκαίρως και να δημιουργήσουν από νωρίς πρόσθετες, συμπληρωματικές πηγές προστασίας στους τομείς σύνταξης και υγείας, στοχεύοντας να δημιουργήσουν μια πιο ασφαλή και ποιοτική ζωή κατά την περίοδο που δεν θα εργάζονται.
Ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός αποτελεί πλέον μια ουσιαστική δεξιότητα στη ζωή των ανθρώπων, ιδιαίτερα για άτομα που βρίσκονται στην προ-συνταξιοδοτική και τη συνταξιοδοτική ηλικία, μιας και το προσδόκιμο ζωής έχει διπλασιαστεί από τις αρχές του 20ου αιώνα από 42 σε 84 έτη. Οι συνταξιούχοι και όσοι πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν στο εγγύς μέλλον, συχνά αντιμετωπίζουν μοναδικές χρηματοοικονομικές και άλλες προκλήσεις, καθώς εξέρχονται του παραγωγικού τους βίου.
Στο στάδιο αυτό, συνήθεις ερωτήσεις είναι οι εξής:
- Πώς θα διατηρήσω την ποιότητα ζωής μου κατά τη συνταξιοδοτική περίοδο, όπου τα εισοδήματά μου μειώνονται δραματικά;
- Πώς οι παρελθούσες αποταμιεύσεις-επενδύσεις μου θα καλύψουν ένα μέρος της αναμενόμενης μείωσης του εισοδήματός μου;
- Ποια είναι τα πιθανά επιδόματα που δικαιούμαι;
- Σε ποιο ποσοστό από το συνολικό εισόδημά μου κατά τα χρόνια της συνταξιοδότησης θα αναλογεί η κρατική σύνταξή μου, από το εκάστοτε ασφαλιστικό ταμείο, σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο και δυσχερέστερο δημοσιονομικό περιβάλλον;
- Πότε και πώς πρέπει να προγραμματίσω για τη συνταξιοδότησή μου;
- Πώς θα επηρεάσουν οι φόροι το εισόδημά μου μετά την πλήρη ή τη μερική συνταξιοδότησή μου;
- Πώς θα διαχειριστώ αποτελεσματικά και με μειωμένο κίνδυνο τις οικονομικές μου υποθέσεις;
Η έλλειψη Χρηματοοικονομικής γνώσης έχει καταστήσει τους συνταξιούχους ιδιαίτερα ευάλωτους κατά την τρίτη ηλικία. Όλοι οι πολίτες θα πρέπει να έχουν μια ασφαλή και αξιοπρεπή ζωή είτε στην προ-συνταξιοδοτική είτε στη συνταξιοδοτική περίοδο, γι’ αυτό και η ενίσχυση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού τους αποτελεί εξαιρετικά σημαντική προτεραιότητα.
Ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός θα βοηθήσει τους πολίτες να λάβουν τις κατάλληλες αποφάσεις στον κατάλληλο χρόνο για τη διαχείριση και την προστασία των οικονομικών τους υποθέσεων, ώστε να είναι σε θέση να ζήσουν μια ευτυχισμένη συνταξιοδοτική περίοδο.
Οι πιο σοβαρές προκλήσεις των συνταξιούχων, περιλαμβάνουν τα παρακάτω:
- Καθώς οι άνθρωποι ζουν πλέον περισσότερο θα πρέπει να είναι σε θέση να διατηρούν και να διασφαλίζουν τη σχετική επάρκεια των εισοδημάτων και των αποταμιεύσεών τους για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ότι θα χρειαζόταν πριν από 20 ή 30 χρόνια.
- Από χρηματοοικονομική άποψη, αυτό σημαίνει ότι ένα μεγαλύτερο ποσοστό ανθρώπων βρίσκεται όλο και περισσότερο σε θέση να αναλάβει μεγαλύτερο κίνδυνο, συνήθως μέσω επενδύσεων.
- Η διαχρονική μείωση της ποιότητας παροχής υπηρεσιών του δημόσιου φορέα ασφάλισης λόγω των δραστικών περικοπών και σχετικών δημοσιονομικών μέτρων αυξάνουν αντικειμενικά την συμμετοχή των συνταξιούχων στα διάφορα κόστη φροντίδας, περίθαλψης, φαρμάκων κ.ά., επιδεινώνοντας τις συνθήκες της καθημερινότητάς τους.
- Οι συνεχείς δημοσιονομικές «μεταρρυθμίσεις» και προσαρμογές, καθώς και η πολυπλοκότητα του ελληνικού συνταξιοδοτικού συστήματος, δημιουργούν επιπρόσθετες προκλήσεις και κινδύνους για τους συνταξιούχους.
- Το φαινόμενο του μπούμερανγκ, το οποίο σημαίνει ότι πολλοί γονείς, στην ηλικία των 50 ή των 60, εξακολουθούν να συντηρούν οικονομικά (εν μέρει ή συνολικά) ακόμη και τα ενήλικα παιδιά τους δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο τη χρηματοοικονομική θέση των νοικοκυριών. Η επιβάρυνση αυτή, έχει ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να είναι λιγότερο ικανοί να αποταμιεύσουν και απροετοίμαστοι για τα διάφορα προβλήματα που είναι πιθανό να εμφανιστούν κατά την περίοδο της συνταξιοδότησής τους.
- Η αυξημένη πολυπλοκότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών, καθώς και η έλλειψη πολλών ικανών χρηματοοικονομικών συμβούλων, ελλοχεύει αυξημένους κινδύνους για την αποτελεσματική αξιοποίηση των αποταμιεύσεων και επενδύσεων των συνταξιούχων.
- Ο ψηφιακός αναλφαβητισμός και το υψηλό κόστος των φυσικών συναλλαγών που έχουν συνηθίσει επί δεκαετίες να πραγματοποιούν οι συνταξιούχοι, επηρεάζει τους ηλικιωμένους που βασίζονται κυρίως σε συναλλαγές με μετρητά και εμπιστεύονται περισσότερο τα φυσικά παρά τα ηλεκτρονικά μέσα.
- Οι ηλικιακές διακρίσεις, ή αλλιώς μια γενική επιδείνωση της κοινωνικής κατάστασης των ηλικιωμένων, που αναφέρεται ως ageism, αποτελεί μια ακόμη σημαντική παράμετρο. Ενώ οι ηλικιωμένοι στο παρελθόν θεωρούνταν πηγή σοφίας και σταθερότητας, η τεχνολογία μετατοπίζει την έμφαση προς τη νεολαία. Οι γνώσεις που συγκεντρώνονται μέσω της εμπειρίας απαξιώνονται, ενώ ταυτόχρονα οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί αντιμετωπίζουν διαφορετικά ένα μεγαλύτερο άτομο, γεγονός που καθιστά τους συνταξιούχους ως ιδιαίτερα ευάλωτη κοινωνική ομάδα.
Επίσης, υπάρχουν μια σειρά από προτεινόμενες και πολύ συγκεκριμένες δεξιότητες ή ικανότητες που θα πρέπει να αναπτύξουν οι συνταξιούχοι όπως:
- Ο προσδιορισμός των επιθυμητών στόχων τους, βάσει των εισοδηματικών περιορισμών τους και του αξιακού συστήματος της ζωής τους, τα οποία μεταβάλλονται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
- Η δια βίου εκπαίδευση σχετικά με την Χρηματοοικονομική και Ψηφιακή γνώση.
Η πρόσφατη εμπειρία της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης κατέδειξε τους κινδύνους και τις σοβαρές συνέπειες της μη συνετούς ανάληψης χρέους, καθιστώντας τη σχετική γνώση απαραίτητη για την ευημερία τόσο των συνταξιούχων όσο και όλων ανεξαιρέτως των πολιτών.
Ρωτήστε μας!
Μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας για οποιεσδήποτε πληροφορίες σχετικά με το Ινστιτούτο και τις πρωτοβουλίες του, τις δυνατότητες υποστήριξης και συνεργασίας.