Μετανάστες
Οι μετανάστες καλούνται να ζήσουν, να εργαστούν και να αναθρέψουν την οικογένειά τους, σε μια νέα για αυτούς χώρα. Μια χώρα με άλλη γλώσσα, άλλα ήθη και έθιμα, άλλο τρόπο ζωής, με ένα συχνά πιο προηγμένο και πολύπλοκο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Καθημερινά αντιμετωπίζουν πολλά εμπόδια, όπως για παράδειγμα η έλλειψη απαραίτητων εγγράφων, η έλλειψη πιστωτικού ιστορικού, καθώς και συγκεκριμένες αντικειμενικές δυσκολίες όπως η κατανόηση της γλώσσας, οι στερεότυπες κοινωνικές αντιλήψεις, οι διαφορετικοί νόμοι, ο κίνδυνος απάτης κ.ά.
Οι μετανάστες, αποτελούν αναμφίβολα μια ιδιαίτερα ευάλωτη κοινωνική ομάδα. Ως εκ τούτου, για την ομαλή ένταξή τους απαιτείται να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη χρηματοοικονομική τους εκπαίδευση από την πρώτη κιόλας στιγμή παρουσίας στη χώρα υποδοχής, με ειδική προσέγγιση και τα κατάλληλα για αυτούς μέσα.
Μια από τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες στο σημερινό παγκόσμιο περιβάλλον, είναι οι μετανάστες. Η κατηγορία αυτή, αντιμετωπίζει καθημερινά πολλά προβλήματα και προκλήσεις, όπως οι προσαρμογή σε ένα νέο κοινωνικό περιβάλλον με διαφορετική γλώσσα, θρησκεία, ήθη και έθιμα, συνήθειες καθώς και ένα πολύπλοκο χρηματοοικονομικό περιβάλλον.
Ως εκ τούτου, οι μετανάστες θα πρέπει να είναι σε θέση να διαχειρίζονται τα οικονομικά τους στη χώρα υποδοχής τους, να κατανοούν τα χαρακτηριστικά και τους κινδύνους των διάφορων χρηματοπιστωτικών προϊόντων και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων αποταμίευσης και ασφάλισης, καθώς και τις υπηρεσίες ηλεκτρονικών πληρωμών. Επίσης να αντιλαμβάνονται τους κινδύνους και τα «ψιλά γράμματα» των δανειακών τους συμβάσεων και συναλλαγών και τέλος να είναι σε θέση να γνωρίζουν και να κατανοούν τα εργασιακά τους δικαιώματα.
Τα προαναφερθέντα καθημερινά προβλήματα τείνουν να παραμένουν και να μεταφέρονται από τις παλαιότερες γενιές μεταναστών στις νεώτερες. Η έρευνα PISA του ΟΟΣΑ καταδεικνύει ότι οι μαθητές με μεταναστευτικό υπόβαθρο έχουν χαμηλότερα επίπεδα χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού σε σχέση με τους ημεδαπούς μαθητές.
Ανεξάρτητα από τη δυνατότητα πρόσβασής τους σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες πρέπει να είναι σε θέση να διαχειρίζονται αποτελεσματικά την οικονομική τους κατάσταση, τα έσοδα και τις δαπάνες τους τόσο σε άμεσο όσο και σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Ακόμη και αν οι περισσότερες συναλλαγές πραγματοποιούνται με μετρητά, είναι χρήσιμο να κατανοούν και να γνωρίζουν πώς να υπολογίζουν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, να γνωρίζουν πώς να καταρτίζουν έναν προϋπολογισμό και να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τους διάφορους χρηματοοικονομικούς πόρους, τηρώντας αρχεία για τα χρήματα που αποστέλλουν και λαμβάνουν, εξομαλύνοντας τις διακυμάνσεις στις ταμειακές εισροές και εκροές τους. Πρέπει επίσης να γνωρίζουν τα τέλη που καταβάλλουν για να πραγματοποιούν μεταφορές χρημάτων ακόμη και όταν αποστέλλουν μετρητά μέσω ανεπίσημων καναλιών και πώς αυτά αφαιρούνται από το τελικό ποσό που εισπράττεται από τον αποδέκτη. Η διαχείριση της μετακίνησης από τη χώρα καταγωγής στη χώρα υποδοχής, σε μια σειρά από θέματα όπως το διαφορετικό νόμισμα και το επίπεδο πληθωρισμού, οι διαφορετικές φορολογικές διατάξεις και τα διαφορετικά εργασιακά δικαιώματα, καθιστά ιδιαίτερη τη σημαντικότητα της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης στην ευάλωτη αυτή ομάδα των μεταναστών σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Η κατάλληλη χρηματοοικονομική εκπαίδευση των μεταναστών, συμβάλλει στη μείωση της φτώχειας των μεταναστών, στην αύξηση της οικονομικής ευημερίας τους, στην εξάλειψη των κοινωνικών ανισοτήτων και στην ομαλή ενσωμάτωσή τους στο κοινωνικό σύνολο.
Οι πιο σοβαρές προκλήσεις για τους μετανάστες αφορούν κυρίως:
- Στη χρήση βασικών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Πολλές οικογένειες μεταναστών δεν εμπιστεύονται τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα λόγω προηγούμενων εμπειριών με χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στη χώρα υποδοχής τους. Συγκεκριμένα, σε περιπτώσεις κατά τις οποίες οι καταναλωτές δεν γνώριζαν ή δεν κατανοούσαν το σύνολο των δυνητικών τελών ή όπου οι καταναλωτές θεώρησαν ότι οι αμοιβές και τα τραπεζικά τέλη δεν επεξηγούνταν επαρκώς, οδήγησαν ορισμένους μετανάστες να εκφράσουν την απογοήτευσή τους σχετικά με τις εμπειρίες τους από τις διάφορες εμπορικές τράπεζες. Επίσης, για τα νοικοκυριά των μεταναστών με χαμηλά εισοδήματα, η πιθανή εξοικονόμηση από αποταμιευτικούς λογαριασμούς και άλλα χρηματοοικονομικά προϊόντα που συνδέονται με αυτούς, μπορεί να εξαλειφθεί εάν το νοικοκυριό δεν κατανοήσει το σύνολο των πιθανών αμοιβών και τελών αλλά και τα απαραίτητα βήματα για την αποφυγή τους.
- Στην έλλειψη πιστωτικού ιστορικού ή στο δυσμενές πιστωτικό ιστορικό στη χώρα υποδοχής. Χωρίς πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με την πιστωτική συμπεριφορά ενός καταναλωτή, οι τράπεζες και οι εταιρείες παροχής στοιχείων πιστοληπτικής διαβάθμισης δεν μπορούν να καταρτίσουν πιστωτικό ιστορικό, με αποτέλεσμα την ύπαρξη ή μη ενός πολύ μικρού αρχείου πιστωτικού ιστορικού με αποτέλεσμα τον χρηματοοικονομικό αποκλεισμό τους από το τραπεζικό σύστημα (Financial exclusion). Επιπλέον, η χαμηλή πιστοληπτική ικανότητα των μεταναστών, μπορεί επίσης να αποτελέσει πρόβλημα για αυτούς που έλαβαν πίστωση στο παρελθόν χωρίς να κατανοήσουν πλήρως τα χαρακτηριστικά και τους κινδύνους για την διαχείριση του δανεισμού και του χρέους τους. Οι σχετικά νεοεισερχόμενοι μετανάστες στην χώρα υποδοχής ενδέχεται να μην κατανοήσουν το κόστος ή τον αντίκτυπο ενός ανεξόφλητου υπολοίπου στις πληρωμές δόσεων πιστωτικών καρτών ή δανείων με αποτέλεσμα την χρέωση υψηλών επιτοκίων.
- Στα περιορισμένα δάνεια για τις μικρές επιχειρήσεις. Οι αλλοδαποί ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα χρηματοοικονομικού αποκλεισμού από τον δανεισμό χρημάτων πέρα από τις πιστωτικές κάρτες και τα προσωπικά δάνεια.
- Στις απαιτήσεις τεκμηρίωσης και ταυτοποίησης. Φαίνεται να υπάρχει σύγχυση σχετικά με τα έγγραφα που απαιτούνται για το άνοιγμα λογαριασμών μεταξύ των μεταναστών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και ανησυχίες σχετικά με τον τόπο προέλευσης των μεταναστών. Εκτός από τη σύγχυση σχετικά με τις απαιτήσεις ταυτοποίησης, οι μετανάστες ανησυχούν ορισμένες φορές ότι οι τράπεζες θα διερευνήσουν το καθεστώς μετανάστευσης ή θα μοιραστούν τις πληροφορίες των πελατών τους με τις κρατικές μεταναστευτικές αρχές. Ορισμένοι φοβούνται επίσης ότι θα χάσουν τα χρήματα που θα έχουν στον λογαριασμό τους εάν λήξει η ταυτότητα ή κάποιο άλλο μέσο ταυτοποίησης που χρησιμοποίησαν για να ανοίξουν τον τραπεζικό λογαριασμό ή εάν απελαθούν από τη χώρα, με αποτέλεσμα να κρατούν τις αποταμιεύσεις τους εκτός του τραπεζικού συστήματος.
- Στην έλλειψη εξοικείωσης με το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας υποδοχής. Οι πρόσφατοι μετανάστες ενδέχεται να μην είναι εξοικειωμένοι με τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα και τα διάφορα τέλη και τις χρεώσεις στη χώρα υποδοχής. Επιπλέον, το φορολογικό σύστημα μπορεί να αποτελέσει μείζονα πρόκληση, επειδή οι φόροι στη χώρα προέλευσής τους μπορεί να ήταν πολύ διαφορετικοί.
- Στην έλλειψη εμπιστοσύνης προς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Οι μετανάστες ερχόμενοι στη χώρα υποδοχής μπορεί να έχουν ήδη και να εκφράζουν μια δυσπιστία προς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, με βάση τις εμπειρίες που είχαν στις χώρες καταγωγής τους.
- Στις προσδοκίες για μόνιμη επιστροφή στη χώρα καταγωγής τους. Οι μετανάστες που παραμένουν στη χώρα υποδοχής για μικρό χρονικό διάστημα, συνήθως αποταμιεύουν χρήματα στη χώρα προέλευσής τους. Ταυτόχρονα αισθάνονται ότι έχουν μικρότερη ανάγκη να μάθουν για το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι κίνδυνοι μακροχρόνιας τοποθέτησης χρημάτων λόγω άγνοιας όπως για παράδειγμα η αγορά κατοικίας ή η αποταμίευση για τη συνταξιοδότηση.
- Στη διαμονή σε εθνικά διαχωρισμένες-συγκεντρωμένες συνοικίες. Σύμφωνα με μελέτες, οι μετανάστες που ζουν σε συνοικίες και γειτονιές που είναι εθνικά διαχωρισμένες-συγκεντρωμένες είναι κάποιες φορές λιγότερο πιθανό να ενταχθούν στο επίσημο εθνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα επειδή ακούν τους γείτονες και τις οικογένειές τους, που δεν είναι εξοικειωμένοι με τα χρηματοπιστωτικά συστήματα της χώρας.
- Στις γλωσσικές προκλήσεις. Τα νοικοκυριά με περιορισμένες γλωσσικές δεξιότητες αναφορικά με την επίσημη ή τις επίσημες γλώσσες της χώρας υποδοχής, αντιμετωπίζουν πολλαπλά εμπόδια στην κατανόηση και την πρόσβαση σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα και υπηρεσίες. Οι χρηματοοικονομικές πληροφορίες και τα συναφή έγγραφα μπορεί να είναι διαθέσιμα μόνο στη γλώσσα της χώρας υποδοχής και σε περιορισμένο βαθμό σε μια κατανοητή για αυτούς γλώσσα. Πολλά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δεν διαθέτουν πολύγλωσσους υπαλλήλους που να εξυπηρετούν άτομα με περιορισμένη γλωσσική επάρκεια, ιδιαίτερα για γλώσσες διαφορετικές π.χ. από την αγγλική. Ταυτόχρονα, οι τεχνικοί όροι στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας υποδοχής ενδέχεται να μην έχουν ισοδύναμους όρους σε ορισμένες γλώσσες. Αλλά ακόμα και αν υπάρχουν ισοδύναμοι όροι, οι ατελείς μεταφράσεις μπορούν να δημιουργήσουν μεγαλύτερη σύγχυση.
- Στις απάτες και στις παραπλανητικές πρακτικές. Σε κάποια στιγμή κατά τα πρώτα τους χρόνια στη χώρα υποδοχής, πολλοί μετανάστες μπορεί να αντιμετωπίζουν απάτες και παραπλανητικές συμβουλές. Αν και πολλοί από τους προβληματισμούς αυτούς και τις ανησυχίες υπάρχουν και για τα γηγενή νοικοκυριά, ωστόσο οι κίνδυνοι για την ευπαθή ομάδα των μεταναστών είναι σε σημαντικό βαθμό αυξανόμενοι και χρήζουν κατάλληλης αντιμετώπισης.
Ρωτήστε μας!
Μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας για οποιεσδήποτε πληροφορίες σχετικά με το Ινστιτούτο και τις πρωτοβουλίες του, τις δυνατότητες υποστήριξης και συνεργασίας.