Έφηβοι
Η προετοιμασία των εφήβων για μια επιτυχημένη και ευτυχισμένη ενήλικη ζωή, αφορά στη συνειδητοποίηση των δυνατοτήτων τους, στο κτίσιμο των κατάλληλων ικανοτήτων και γνώσεων καθώς και στην προστασία τους από μελλοντικά χρηματοοικονομικά και άλλα λάθη, όπως η υπερχρέωση, οι λανθασμένες επενδυτικές επιλογές και η μυωπική αντίληψη του παγκοσμιοποιημένου επαγγελματικού περιβάλλοντος.
Στην προσπάθεια αυτή, σημαντικοί παράγοντες είναι ο σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός, η ποιοτική εκπαίδευση και η διαρκής στόχευση προς ένα υψηλό επίπεδο χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, με σκοπό οι έφηβοι να γνωρίζουν από νωρίς θέματα όπως η επιχειρηματικότητα, η αποταμίευση, οι επενδύσεις, ο δανεισμός, η ασφάλιση και η φιλανθρωπία. Ως εκ τούτου οι έφηβοι θα πρέπει να αναπτύξουν τις κατάλληλες δεξιότητες ώστε να μπορούν να κατανοούν τις καθημερινές αλλαγές οι οποίες επηρεάζουν και διαμορφώνουν το μέλλον τους, και να διαχειρίζονται σωστά τις μεγάλες αποφάσεις της ζωής τους.
Τι πρέπει να γνωρίζουν οι έφηβοι
Οι έφηβοι θα πρέπει να προετοιμάζονται να αποκτήσουν τις κατάλληλες γνώσεις και δεξιότητες που θα τους βοηθήσουν να διαχειριστούν σωστά τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες ενός ραγδαία εξελισσόμενου μέλλοντος. Επίσης θα πρέπει να είναι σε θέση να κατανοούν τον λόγο για τον οποίο οι άνθρωποι χρησιμοποιούν την πίστωση, τις πηγές της, τους λόγους για τους οποίους τα κράτη, οι επιχειρήσεις και τα άτομα δανείζονται με διαφορετικά επιτόκια, καθώς και τη διάκριση μεταξύ «καλού» και «κακού» χρέους. Θα πρέπει να συνειδητοποιούν τη δύναμη του ανατοκισμού και της αρετής της υπομονής για την επίτευξη των στόχων τους. Επιπλέον θα πρέπει να είναι σε θέση να πραγματοποιούν βασικούς υπολογισμούς σχετικά με το δανεισμό, συμπεριλαμβανομένων των αποπληρωμών κεφαλαίου και των τόκων. Οι έφηβοι θα πρέπει να γνωρίζουν την έννοια της ασφάλισης (μεταφορά κινδύνου σε ασφαλιστικές εταιρείες με την καταβολή ενός μικρού χρηματικού ποσού σε τακτή βάση) και να αναγνωρίζουν τη σημαντικότητά της.
Επιπρόσθετα και πιο αναλυτικά, οι έφηβοι θα πρέπει να είναι σε θέση:
- Να γνωρίζουν ότι η τιμή ενός προϊόντος έχει διαμορφωθεί ως άθροισμα από διάφορα σταθερά και μεταβλητά κόστη.
- Να φυλάσσουν σημαντικά έγγραφα, σε έντυπη ή ψηφιακή μορφή.
- Να διατηρούν με ασφάλεια τα στοιχεία σύνδεσης για τους ιστότοπους και τις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης.
- Να διατηρούν τις αποδείξεις από τις αγορές τους, που είναι χρήσιμες ως εγγυήσεις ή για επιστροφή και ανταλλαγή προϊόντων.
- Να γνωρίζουν τι είναι η ηλεκτρονική τραπεζική.
- Να έχουν επίγνωση των πιθανών κινδύνων κατά τη διενέργεια ηλεκτρονικών πληρωμών.
- Να γνωρίζουν τις δυνατότητες χρήσης των Αυτόματων Μηχανημάτων Ανάληψης (ΑΤΜs).
- Να γνωρίζουν τους πιθανούς κινδύνους από την υπερβολική χρήση μιας χρεωστικής ή πιστωτικής κάρτας.
- Να γνωρίζουν τους κινδύνους του διαδικτύου.
- Να ελέγχουν τις δαπάνες τους, διατηρώντας αρχείο εσόδων-εξόδων, αξιολογώντας παράλληλα το ιστορικό συναλλαγών τους.
- Να κατανοούν τις θετικές και αρνητικές συνέπειες των αγορών τους.
- Να γνωρίζουν τη διαφορά μεταξύ των χρημάτων που πρέπει να δαπανηθούν και των χρημάτων που δυνητικά μπορούν να δαπανηθούν.
- Να γνωρίζουν ποιες δαπάνες μπορούν να αποφύγουν.
- Να μπορούν να αναλύσουν αν είναι σε θέση να αντέξουν οικονομικά μία αγορά που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν.
- Να μάθουν να μην δαπανούν περισσότερα χρήματα από αυτά που έχουν.
- Να κατανοούν ότι το κοινωνικό τους περιβάλλον επηρεάζει τις επιλογές τους, αλλά και το αντίστροφο.
- Να αναγνωρίζουν και να ελέγχουν την επίδραση της διαφήμισης, του εμπορίου και των κοινωνικών επιρροών.
- Να αξιολογούν εάν μια «ειδική προσφορά» ή έκπτωση για ένα προϊόν ή μία υπηρεσία, είναι πραγματική.
- Να συγκρίνουν διάφορα προϊόντα (ή εκδόσεις ενός προϊόντος) όσον αφορά την τιμή και την ποιότητά τους.
- Να κάνουν έρευνα αγοράς πριν αγοράσουν ένα προϊόν, κάνοντας παράλληλα χρήση αξιολογήσεων μέσω του διαδικτύου.
Επίσης σημαντικό κρίνεται:
- Να υπολογίζουν το πραγματικό συνολικό κόστος μιας αγοράς, συμπεριλαμβανομένων μελλοντικών εξόδων χρήσης.
- Να γνωρίζουν τη χρησιμότητα και τους σκοπούς της αποταμίευσης.
- Να αποταμιεύουν χρήματα για μεγαλύτερες περιόδους.
- Να κατανοούν ότι η αποταμίευση χρημάτων για κάποιον σκοπό, θα διαρκέσει ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, κατανοώντας την αρετή της υπομονής.
- Να επιστρέφουν εγκαίρως τα χρήματα που έχουν δανειστεί.
- Να γνωρίζουν τι είναι το χρέος.
- Να γνωρίζουν ότι υπάρχουν διάφοροι τρόποι δανεισμού χρημάτων.
- Να γνωρίζουν τι είναι η ασφάλιση και σε ποιούς απευθύνεται.
- Να γνωρίζουν ότι σε αρκετές περιπτώσεις, υπάρχουν όροι και προϋποθέσεις που συνδέονται με την αγορά ή τη χρήση ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας (που αγοράζεται σε κατάστημα ή μέσω διαδικτύου) και ότι αυτοί μπορεί να έχουν μακροπρόθεσμες οικονομικές συνέπειες.
- Να υπολογίζουν ποιες οικονομικές επιβαρύνσεις συνδέονται με αγαθά ή υπηρεσίες που μπορεί να τους προσφέρονται «δωρεάν».
- Να γνωρίζουν τους κινδύνους που συνεπάγεται ο δανεισμός των χρημάτων τους σε άλλα άτομα, ώστε να αποφεύγονται τυχόν προστριβές.
- Να κατανοούν τις ηθικές και οικονομικές συνέπειες άρνησης και καθυστέρησης δανεισθέντων χρημάτων.
- Να γνωρίζουν τα διαφορετικά είδη φόρων και ποια η ανταποδοτικότητά τους.
Τι πρέπει να γνωρίζουν οι έφηβοι
Στις ηλικίες αυτές, οι έφηβοι θα πρέπει να είναι σε θέση να διακρίνουν επιπλέον των προηγουμένων, τις διαφορετικές πηγές εισοδήματος και πλούτου και την πιθανή διασύνδεση αυτών με την μελλοντική ποιότητα ζωής τους. Θα πρέπει να είναι σε θέση να διατηρούν απλά προσωπικά χρηματοοικονομικά αρχεία και να καθορίζουν βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους χρηματοοικονομικούς στόχους. Να κατανοούν τα διαφορετικά χαρακτηριστικά των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που μπορούν να χρησιμοποιούν. Να γνωρίζουν την ύπαρξη οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης χρηματοοικονομικών προϊόντων όπως μετοχών, ομολόγων, αμοιβαίων κεφαλαίων κ.ά. καθώς επίσης και αξιολόγησης οικονομιών και χρεών διάφορων κρατών. Επιπλέον να γνωρίζουν την ύπαρξη βαθμολογιών πιστοληπτικής ικανότητας χρεών του κράτους στο οποίο κατοικούν, καθώς και τον αντίκτυπο αυτών στο κόστος δανεισμού των πολιτών (κίνδυνος χώρας). Οι έφηβοι θα πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν βασικές χρηματοοικονομικές πληροφορίες για την αξιολόγηση του κινδύνου και των αποδόσεων σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Θα πρέπει επίσης να κατανοούν την έννοια της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας και πιο συγκεκριμένα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των δραστηριοτήτων συγκέντρωσης κεφαλαίων ή επιχειρηματικών εγχειρημάτων. Τέλος, θα πρέπει να γνωρίζουν για τα ασφαλιστήρια συμβόλαια και να εξετάζουν τα βασικά χαρακτηριστικά ενός τέτοιου συμβολαίου.
Επιπρόσθετα και πιο αναλυτικά, οι έφηβοι θα πρέπει να είναι σε θέση:
- Να γνωρίζουν τι είναι ο πληθωρισμός και ποιες είναι οι συνέπειές του στην αγοραστική αξία των χρημάτων τους.
- Να προβούν σε μία ρεαλιστική αξιολόγηση του μελλοντικού εισοδήματός τους με βάση το πιθανό επάγγελμά τους.
- Να φυλάσσουν τα απαραίτητα προσωπικά τους έγγραφα (σε έντυπη ή ψηφιακή μορφή) χωρίς βοήθεια και με δική τους πρωτοβουλία.
- Να έχουν τον δικό τους τραπεζικό λογαριασμό και να ελέγχουν τα τραπεζικά τους υπόλοιπα.
- Να ελέγχουν αν οι συναλλαγές που έχουν πραγματοποιήσει είναι σωστές.
- Να γνωρίζουν τους πιθανούς κινδύνους όταν πραγματοποιούν αγορές ή πληρωμές χρησιμοποιώντας χρεωστικές κάρτες ή πραγματοποιούν διαδικτυακή μεταφορά χρημάτων από τον λογαριασμό τους.
- Να ελέγχουν την ασφάλεια και την αξιοπιστία των ιστότοπων στους οποίους πραγματοποιούν ηλεκτρονικές αγορές.
- Να γνωρίζουν ποιοι παράγοντες διαμορφώνουν τα επίπεδα των μισθών.
- Να αναγνωρίζουν τις κλίσεις τους, τις ικανότητες και δεξιότητές τους.
- Ανιχνεύοντας τις προκλήσεις του μέλλοντος, μέσα από σωστό επαγγελματικό προσανατολισμό, να θέτουν συνετά τους επαγγελματικούς τους στόχους.
- Εάν απασχολούνται, να μάθουν για τη νομοθεσία σχετικά με το εργατικό δίκαιο που διέπει τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα.
- Να παρακολουθούν τα έσοδα και τις δαπάνες τους.
- Να γνωρίζουν πιθανά περιουσιακά τους στοιχεία και χρέη τους.
- Να υπολογίζουν πόσα πρέπει να ξοδεύουν και πόσα μπορούν να ξοδεύουν για μια δεδομένη περίοδο.
- Να αποπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους.
- Να θέτουν προτεραιότητες για τις δαπάνες τους, ώστε να προηγούνται οι ανάγκες των επιθυμιών τους.
- Να αντιλαμβάνονται την επιρροή των διαφημίσεων και του κοινωνικού τους περίγυρου.
- Να μάθουν να ελέγχουν τον εαυτό τους, ιδιαίτερα εάν τείνουν να ξοδεύουν χρήματα εύκολα.
- Κατά την αγορά ενός διαρκούς προϊόντος, θα πρέπει να είναι σε θέση να υπολογίζουν πιθανά σταθερά και μεταβλητά κόστη από τη μελλοντική του χρήση.
- Κατά τη σύγκριση και την αγορά προϊόντων, να διαβάζουν προσεκτικά και να λαμβάνουν υπ’ όψιν όλους τους όρους και τις προϋποθέσεις και ιδιαίτερα τα «μικρά γράμματα».
- Να διαμορφώσουν στην πορεία του χρόνου και τα δικά τους κριτήρια για την αγορά προϊόντων και υπηρεσιών.
- Να θέτουν ξεκάθαρους βραχυπρόθεσμους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τους δυνητικούς περιορισμούς τους.
- Να αποταμιεύουν χρήματα για απρόβλεπτες μελλοντικές δαπάνες.
- Να γνωρίζουν ότι θα πρέπει να δανειστούν χρήματα, μόνο εάν είναι βέβαιοι ότι θα επιστρέψουν το αρχικό κεφάλαιο και τους τόκους στη συμφωνηθείσα ημερομηνία.
- Να γνωρίζουν τους εναλλακτικούς τρόπους δανεισμού, τις ομοιότητες και τις διαφορές τους.
- Να εξετάζουν εναλλακτικές λύσεις έναντι του δανεισμού πριν αποφασίσουν να δανειστούν.
- Να γνωρίζουν τα διάφορα είδη χρέους.
Επίσης σημαντικό κρίνεται:
- Να γνωρίζουν πώς λειτουργεί η ασφάλιση και τα διάφορα είδη ασφάλισης.
- Να γνωρίζουν ότι μπορεί να συμβούν αναπάντεχες αλλαγές κατά τη διάρκεια της ζωής τους και ότι αυτές οι αλλαγές μπορεί να επηρεάσουν την οικονομική τους κατάσταση.
- Να αξιολογούν και να επανεξετάζουν τις οικονομικές δεσμεύσεις “αορίστου χρόνου” ή “ορισμένης διάρκειας”, ώστε να τις αλλάζουν ή να τις λήγουν εάν είναι απαραίτητο.
- Να γνωρίζουν πώς σχετίζονται οι επενδυτικοί κίνδυνοι και οι αποδόσεις.
- Να γνωρίζουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των υπαρχόντων περιουσιακών στοιχείων τους και τη σχέση κινδύνου και απόδοσης.
- Να γνωρίζουν ότι όταν αγοράζουν και χρησιμοποιούν χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες (αποταμιευτικά προγράμματα, ασφάλειες, δάνεια, κ.ά.), πρέπει να λαμβάνουν υπόψη όχι μόνο το κόστος και τις αποδόσεις, αλλά και τους κινδύνους, το χρονικό διάστημα της σύμβασης και τους όρους και τις προϋποθέσεις που τα διέπουν.
- Να κάνουν επιλογές μεταξύ αποταμίευσης, ασφάλισης και δανεισμού, με βάση την προσωπική τους κατάσταση (οικονομική ή άλλη) και τις προτιμήσεις τους.
- Να γνωρίζουν τις οικονομικές και άλλες συνέπειες του υπερδανεισμού, της αγοράς με δόσεις, της λήψης δανείου και της κατοχής πιστωτικής κάρτας.
- Να αναγνωρίζουν την αξία και την ανάγκη για εκπαίδευση, κατάρτιση και δημιουργία δεξιοτήτων.
- Να γνωρίζουν τις διαφορές μεταξύ της μισθωτής εργασίας και της αυτοαπασχόλησης.
- Να γνωρίζουν τα θεσμικά όργανα που διέπουν τη λειτουργία του κράτους και του χρηματοοικονομικού συστήματος.
- Να κατανοούν τις αξίες της προσφοράς και του εθελοντισμού.
Ρωτήστε μας!
Μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας για οποιεσδήποτε πληροφορίες σχετικά με το Ινστιτούτο και τις πρωτοβουλίες του, τις δυνατότητες υποστήριξης και συνεργασίας.