Γυναίκες
Σύμφωνα με τα ευρήματα διεθνών μελετών, τόσο στις αναπτυσσόμενες όσο και στις αναπτυγμένες χώρες, οι γυναίκες παρουσιάζουν χαμηλότερο επίπεδο χρηματοοικονομικών δεξιοτήτων και αλφαβητισμού. Αυτό μπορεί να οφείλεται κυρίως στα κοινωνικά πρότυπα, στις υπαρκτές ανισότητες μεταξύ των φύλων οι οποίες αφορούν στην πρόσβαση, στη συμμετοχή στην εκπαίδευση, στην απασχόληση, στην επιχειρηματικότητα και στο επίσημο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Παράλληλα οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής σε σχέση με τους άνδρες και μεγαλύτερες παύσεις στην εργασιακή τους σταδιοδρομία, λόγω εγκυμοσύνης και ανατροφής των παιδιών τους, με αρνητικό αντίκτυπο στη δυνατότητα για αποταμίευση και στη δημιουργία επαρκούς κεφαλαίου για τη συνταξιοδότησή τους.
Αναγνωρίζοντας το γεγονός ότι οι γυναίκες είναι αυτές που καθημερινά λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις στην κατανομή των χρηματοοικονομικών πόρων ενός νοικοκυριού και στη μετάδοση χρηματοοικονομικών γνώσεων και συμπεριφορών προς τα παιδιά τους, η κατάλληλη χρηματοοικονομική τους εκπαίδευση είναι σημαντική για τις ίδιες, για τα παιδιά τους και για ολόκληρη την κοινωνία. Εξειδικευμένες ανάγκες χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης εντοπίζονται ιδιαίτερα σε ευαίσθητες ομάδες γυναικών, όπως είναι οι λιγότερο μορφωμένες γυναίκες, οι νεαρές γυναίκες, οι χήρες, οι διαζευγμένες και οι γυναίκες με χαμηλό εισόδημα.
Σύμφωνα με μια σειρά πρόσφατων διεθνών επιστημονικών μελετών, οι γυναίκες έχουν συχνά λιγότερες χρηματοοικονομικές γνώσεις, μικρότερη πρόσβαση σε διαθέσιμα χρηματοπιστωτικά προϊόντα σε σχέση με τους άνδρες και ως εκ τούτου χαρακτηρίζονται ως ευάλωτη κοινωνική ομάδα.
Οι γυναίκες συνήθως αναλαμβάνουν τη βασική ευθύνη για την ανατροφή των παιδιών τους τόσο κατά τη βρεφική όσο και κατά την παιδική τους ηλικία και, κατά συνέπεια, έχουν μεγαλύτερες σε χρονική έκταση αποκλίσεις στη σταδιοδρομία κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής τους ζωής. Επίσης, λαμβάνουν σημαντικές και καθημερινές αποφάσεις σχετικά με την κατανομή των πόρων των νοικοκυριών τους και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαβίβαση των συνηθειών και των αντίστοιχων δεξιοτήτων προς τα παιδιά τους. Ως εκ τούτου, πρέπει να διαθέτουν επαρκείς χρηματοοικονομικές δεξιότητες όχι μόνο για τον εαυτό τους, αλλά και για τις μελλοντικές γενιές.
Παράλληλα, οι γυναίκες σε παγκόσμιο επίπεδο, αντιμετωπίζουν ασύμμετρες δυνατότητες πρόσβασης σε χρηματοοικονομικές ευκαιρίες σε σχέση με τους άνδρες, συμπεριλαμβανομένης της χαμηλότερης πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και του σημαντικά μικρότερου ποσοστού πρόσβασης στην επιχειρηματικότητα και στη χρηματοδότηση. Επίσης, καθώς η πολυπλοκότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών αυξάνεται, οι γυναίκες πρέπει να αποκτήσουν τις χρηματοοικονομικές γνώσεις, την αυτοπεποίθηση και τις δεξιότητες για να συμμετέχουν αποτελεσματικά στις οικονομικές δραστηριότητες και στη λήψη χρηματοοικονομικών αποφάσεων, τόσο εντός όσο και εκτός των νοικοκυριών.
Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες από τον ΟΟΣΑ αλλά και από διάφορα ερευνητικά κέντρα και ανεξάρτητους ερευνητές, διαφαίνεται ότι οι γυναίκες έχουν λιγότερες χρηματοοικονομικές γνώσεις από τους άνδρες σε μεγάλο αριθμό αναπτυγμένων όσο και αναπτυσσόμενων χωρών. Διαφορές παρατηρούνται και σε ειδικές κατηγορίες γυναικών όπως στις νεαρές γυναίκες, στις χήρες, στις λιγότερο μορφωμένες γυναίκες και στις γυναίκες με χαμηλό εισόδημα.
Επιπλέον, οι γυναίκες έχουν ασθενέστερη θέση στην αγορά εργασίας σε σχέση με τους άνδρες. Το 2011, κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ, το 60% των γυναικών ήταν ενεργό στο εργατικό δυναμικό σε σύγκριση με το 72% των ανδρών. Περίπου το 25% των απασχολουμένων γυναικών εργαζόταν με μερική απασχόληση, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών ήταν μόλις 9%. Διαφορές καταγράφονται και στο ύψος των αμοιβών, με τις γυναίκες να κερδίζουν λιγότερα χρήματα από τους άνδρες σε ποσοστό που προσεγγίζει το 15%. Καθώς οι γυναίκες ζουν περισσότερο από τους άνδρες, αλλά έχουν μικρότερη συνολική διάρκεια επαγγελματικής σταδιοδρομίας και χαμηλότερο μέσο εισόδημα, χρειάζονται κατάλληλες χρηματοοικονομικές γνώσεις προκειμένου να διαχειριστούν τους πιθανούς μελλοντικούς κινδύνους.
Επίσης, οι γυναίκες φαίνεται να είναι λιγότερο ενημερωμένες και να ενδιαφέρονται αισθητά λιγότερο για χρηματοοικονομικά θέματα σε σχέση με τους άνδρες. Είναι λιγότερο σίγουρες από τους άνδρες τόσο για τις χρηματοοικονομικές τους γνώσεις όσο και για τις χρηματοοικονομικές τους δεξιότητες, ιδιαίτερα δε σε σχέση με περίπλοκα χρηματοοικονομικά ζητήματα.
Οι γυναίκες φαίνεται όμως να είναι καλύτερες από τους άνδρες στην παρακολούθηση και καταγραφή των οικονομικών τους. Ωστόσο, ενδέχεται να είναι πιο ευάλωτες από ότι οι άνδρες σε ορισμένες πτυχές της χρηματοοικονομικής τους συμπεριφοράς, συμπεριλαμβανομένης της κάλυψης των τρεχουσών δαπανών, της αποταμίευσης και της επιλογής χρηματοοικονομικών προϊόντων και συμβούλων. Έχουν επίσης περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες να αντιμετωπίσουν προβλήματα στην κάλυψη των εξόδων διαβίωσης και έχουν την τάση να ακολουθούν διαφορετικές στρατηγικές αντιμετώπισης προβλημάτων που αφορούν στην κάλυψη των αναγκών τους. Εκτός αυτού, τείνουν να αποταμιεύουν μικρότερα ποσά από τους άνδρες, ιδιαίτερα δε για τη συνταξιοδότησή τους.
Οι πιθανές ανάγκες και τα κενά αναφορικά με τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό των γυναικών, μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Τις γνώσεις, την αυτοπεποίθηση και το ενδιαφέρον τους για την ενασχόληση και αντιμετώπιση χρηματοοικονομικών θεμάτων.
- Τις χρηματοοικονομικές τους στρατηγικές για την επίτευξη των στόχων τους και την εξασφάλιση του μακροπρόθεσμου χρηματοοικονομικού τους μέλλοντος, ακόμη και κατά τη συνταξιοδότηση.
- Την κατάλληλη πρόσβαση και χρήση επίσημων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των δυνατοτήτων αποταμίευσης και πίστωσης.
- Την ικανότητά τους να επιλέγουν μεταξύ χρηματοοικονομικών προϊόντων, να έχουν πρόσβαση και να χρησιμοποιούν αξιόπιστες πηγές πληροφοριών και συμβουλών.
Ο στόχος για την επίτευξη της ισότητας των δύο φύλων απαιτεί επίσης να αναληφθούν σχετικές δράσεις και πολιτικές. Για αυτό το ζήτημα, θα πρέπει να γίνει προσπάθεια ώστε να εντοπισθούν, να ληφθούν υπόψη και να αντιμετωπιστούν τα εμπόδια σχετικά με την πρόσβαση των γυναικών στην χρηματοοικονομική εκπαίδευση και τη βελτίωση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού τους, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Νομικά και κοινωνικά πρότυπα που ενδέχεται να περιορίζουν τις δυνατότητες των γυναικών.
- Διαφορές φύλου όσον αφορά στην πρόσβαση στην εκπαίδευση, την απασχόληση και τις επίσημες χρηματοπιστωτικές αγορές.
- Διαφορές φύλου όσον αφορά στη συμμετοχή στην απασχόληση και την επιχειρηματικότητα.
- Πολιτιστικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες που μπορούν να περιορίζουν την ικανότητα των γυναικών να παρακολουθούν μαθήματα, να εφαρμόζουν τις γνώσεις τους και να ενεργούν ανεξάρτητα.
Ως εκ τούτου, ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός κρίνεται απαραίτητος όχι μόνο για τη βελτίωση των γνώσεων σχετικά με τη διαχείριση των προσωπικών και οικογενειακών οικονομικών θεμάτων, αλλά και για την ευκολότερη πρόσβασή τους σε κατάλληλες χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και προϊόντα καθώς επίσης, για την ανάπτυξη και διαχείριση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και τελικά στην ευκολότερη επαγγελματική τους ανέλιξη. Μπορεί επίσης να δώσει τη δυνατότητα ενδυνάμωσης στις γυναίκες ώστε να αξιολογούν καλύτερα τους κινδύνους που έχουν να διαχειριστούν, να προστατεύουν τον εαυτό τους από τους κινδύνους αυτούς, να σχεδιάζουν για το μέλλον τους, και να επωφελούνται από τις διάφορες ευκαιρίες για τη δημιουργία και την αύξηση του πλούτου και των εσόδων τους.
Συνεπώς, η συμβολή της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης στη μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στις οικονομικές δραστηριότητες και στην καταλληλότερη χρήση χρηματοοικονομικών προϊόντων, θα οδηγήσει στην αξιοποίηση μιας αναξιοποίητης μέχρι τώρα δύναμης η οποία αναμένεται να ωφελήσει τη συνολική οικονομική ανάπτυξη.
Ρωτήστε μας!
Μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας για οποιεσδήποτε πληροφορίες σχετικά με το Ινστιτούτο και τις πρωτοβουλίες του, τις δυνατότητες υποστήριξης και συνεργασίας.