Δημοσιευμένα στον τύπο

Πολλές φορές, ακόμα και από ειδικούς, γίνεται σύγχυση στη χρήση των εννοιών του οικονομικού και του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, οι οποίες ναι μεν είναι αλληλένδετες και σχετίζονται με την κατανόηση και την διαχείριση των χρημάτων …είναι όμως διακριτές! Ενώ λοιπόν διαθέτουν κάποιες ομοιότητες, επικεντρώνονται σε διαφορετικές πτυχές των οικονομικών και των χρηματοοικονομικών γνώσεων και δεξιοτήτων.

Στο άρθρο αυτό γίνεται μια σύντομη ανάλυση των δύο αυτών εννοιών, με σκοπό να παρουσιαστεί η επιμέρους στόχευσή τους, καθώς επίσης και κάποιες από τις θεμελιώδεις διαφορές τους.

Εισαγωγή

Η μείωση του έμφυλου μισθολογικού χάσματος, και γενικότερα των έμφυλων διακρίσεων στο εργασιακό περιβάλλον, αποτελεί ένα μείζον θέμα στην ατζέντα κορυφαίων διεθνών οργανισμών, όπως ο ΟΗΕ και η ΕΕ.

Ο ΟΗΕ μάλιστα χαρακτηρίζει την ισότητα των δυο φύλων ως τη μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής σε επίπεδο ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Στην παγκόσμια προσπάθεια που συντελείται για την ενίσχυση της θέσης της γυναίκας στον εργασιακό χώρο, το UN Global Compact, σε συνεργασία με το UN Women, προχώρησε στον καθορισμό επτά κατευθυντήριων αρχών για την ενδυνάμωση των γυναικών (Women’s Empowerment Principles).

Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ αντρών και γυναικών, καθυστερεί την πρόοδό τους και, μακροπρόθεσμα, τη χρηματοοικονομική τους ανεξαρτησία.

Ένα από τα πιο σημαντικά θέματα πολιτικής στην παγκόσμια ατζέντα αποτελεί η μισθολογική απόκλιση των δύο φύλων.

Ως μισθολογική απόκλιση μεταξύ των δύο φύλων (gender pay gap) ορίζεται η διαφορά μεταξύ των μέσων ακαθάριστων, ωριαίων εισοδημάτων των εργαζόμενων αντρών και γυναικών.

Τυπικά, ο όρος αυτός καλύπτει ένα ευρύτερο φάσμα εννοιών, πέρα από τη μισθολογική διάκριση αυτή καθαυτή. Εμπερικλείει ένα μεγάλο αριθμό ανισοτήτων που βιώνουν σε καθημερινό επίπεδο οι γυναίκες, όσον αφορά στην εργασία, στην επαγγελματική τους ανέλιξη και στη λήψη ανταμοιβών για την αναγνώριση της εργασίας τους.

Μία σειρά από παράγοντες, όπως το άγχος, η μοναξιά, η ψευδαίσθηση του εύκολου κέρδους και η ευκολία με την οποία μπορούμε να παίξουμε μέσω του διαδικτύου, έχουν εκτοξεύσει τις δαπάνες για τον επίσημο τζόγο το 2022, στο αστρονομικό ποσό των 29 δισ. ευρώ ή στο 13,8% του Α.Ε.Π.

Την ίδια στιγμή, για άλλους λόγους, τα χρήματα που δαπανήσαμε για να προστατευθούμε από τους διάφορους κινδύνους το 2022, μέσω των ασφαλιστικών εταιρειών, ήταν μόλις 4,8 δισ. ευρώ.

Τέλος, στα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Α.), έναν σημαντικό θεσμό αποταμίευσης που προσφέρει προστασία για την συνταξιοδοτική περίοδο, έχουν επενδυθεί συνολικά μόλις 1,83 δισ. ευρώ!

Στη χώρα μας η επαγγελματική ασφάλιση (2^ος Πυλώνας) βρίσκεται ακόμα σε νηπιακή φάση ανάπτυξης. Το αποτέλεσμα αυτό δυστυχώς δεν είναι αποτέλεσμα αποκλειστικά και μόνο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης ή κρίσης χρέους και της μακροχρόνιας ύφεσης. Επιπλέον, δεν σχετίζεται άμεσα με τις πρόσφατες κρίσεις της πανδημίας, του πολέμου στην Ουκρανία και της ενεργειακής αστάθειας. Οι αιτίες της ισχνής ανάπτυξης της επαγγελματικής ασφάλισης συνδέονται άρρηκτα με ζητήματα κουλτούρας της ελληνικής κοινωνίας που διαμορφώθηκαν από κοινωνικοπολιτικές ζυμώσεις δεκαετιών, ιδεολογικές αγκυλώσεις και φυσικά τις χρόνιες παθογένειες λειτουργίας του εθνικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.

Ο Ψηφιακός Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός (Digital Financial Literacy – DFL), σε άμεση παράλληλη σύνδεση με τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό (Financial Literacy – FL), αποτελεί ένα αυξανόμενης σημασίας πεδίο απαραίτητων γνώσεων και δεξιοτήτων για τους πολίτες στην ψηφιακή εποχή, στην οποία τα διάφορα χρηματοοικονομικά προϊόντα και οι σχετικές υπηρεσίες ψηφιοποιούνται και προσφέρονται ηλεκτρονικά, αποτελώντας μέρος του αναδυόμενου τομέα της Χρηματοοικονομικής Τεχνολογίας (Financial Technology – FinTech).

Η εξέλιξη των Ψηφιακών Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών (Digital Financial Services – DFS), η οποία μπορεί να αποδοθεί στην σχεδόν καθολική υιοθέτηση και χρήση των τεχνολογιών κινητής τηλεφωνίας, σε συνδυασμό με τις ραγδαία αυξανόμενες καινοτομίες στην χρηματοοικονομική τεχνολογία, τα διαφορετικά επιχειρηματικά μοντέλα και τις νέες προσεγγίσεις στην παροχή υπηρεσιών, αντιπροσωπεύει μια ευκαιρία να προσεγγιστούν άτομα και επιχειρήσεις, ακόμα και εκείνα που προηγουμένως ήταν αποκλεισμένοι ή υπο-εξυπηρετούνταν, με εξατομικευμένες χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.