Το χρήμα και
η ιστορία του

Χρήμα (money) λέμε οποιοδήποτε μέσο πληρωμής το οποίο είναι αναγνωρισμένο και αποδεκτό από πολλούς ανθρώπους.

Στην πορεία του χρόνου, ως χρήμα έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορα αντικείμενα αλλά και ζώα!

Η πρώτη μορφή χρήματος που χρησιμοποιήθηκε στην οικονομική ιστορία, γύρω στο 9.000 π.Χ. με 6.000 π.Χ., ήταν τα βοοειδή και το καλαμπόκι!

Στη συνέχεια ως χρήμα χρησιμοποιήθηκαν κάποια σπάνια κοχύλια, τα δέρματα ορισμένων ζώων, το κεχριμπάρι, τα φτερά, οι χάντρες, τα αυγά, τα όστρακα, το τσάι, οι σιδερένιες ράβδοι, ο καπνός και το αλάτι.

Όπως ήταν φυσικό, οι αρχικές μορφές χρήματος παρουσίαζαν ορισμένα προβλήματα. Τα βοοειδή ήταν πολύ βαριά στη μεταφορά τους, τα αυγά και το καλαμπόκι σάπιζαν, ενώ το τσάι και ο καπνός χάνονταν στον άνεμο.

Από την νεολιθική εποχή μέχρι την εμφάνιση των πρώτων νομισμάτων, οι άνθρωποι αντάλλαζαν αγαθά μεταξύ τους. Αυτού του είδους η ανταλλαγή προϊόντων ονομάζεται ανταλλακτικό εμπόριο ή αντιπραγματισμός (barter).

Στη συνέχεια, χρησιμοποιήθηκαν ως χρήματα κάποια σπάνια μέταλλα, όπως ο ορείχαλκος, το ασήμι και ο χρυσός. Όμως και η χρήση των μετάλλων παρουσίαζε ορισμένα προβλήματα, όπως η δυσκολία στη μεταφορά τους από το ένα μέρος στο άλλο, η περιορισμένη προσφορά τους καθώς και το γεγονός ότι δεν τεμαχίζονταν εύκολα σε μικρά κομμάτια ίσης αξίας.

Με την πάροδο του χρόνου, οι οικονομίες γίνονταν πιο πολύπλοκες και δημιουργήθηκε η ανάγκη για ένα πιο σύγχρονο τρόπο συναλλαγών.

Έτσι δημιουργήθηκαν τα νομίσματα!

Το πρώτο επίσημο νόμισμα (η λέξη προέρχεται από τον νόμο) στην ιστορία εμφανίστηκε στην Αρχαία Ελλάδα, στην Λυδία της Μικράς Ασίας (στη σημερινή Τουρκία), κατά το τέλος του 7ου με αρχές του 6ου αιώνα προ Χριστού.

Ήταν κατασκευασμένο από ένα κράμα χρυσού και αργύρου, γνωστό ως ήλεκτρον, που βρισκόταν σε αφθονία στον ποταμό Πακτωλό.

Το πρώτο επίσημο χαρτονόμισμα, νόμισμα δηλαδή από κομμάτι χαρτιού, το οποίο έγινε αποδεκτό ως μέσο πληρωμής, εμφανίστηκε στην Κίνα τον 11ο αιώνα μετά Χριστόν.

Ο Φοίνικας ήταν το πρώτο νόμισμα της νεότερης Ελλάδας, το οποίο εισήχθη το 1828 από τον Ιωάννη Καποδίστρια.

Πέντε χρόνια αργότερα, ο βασιλιάς Όθων, ως λάτρης της αρχαίας Ελλάδος, αντικατέστησε τον Φοίνικα με τη Δραχμή, η οποία παρέμεινε το επίσημο νόμισμα της χώρας μας μέχρι και το 2002, όταν η Ελλάδα υιοθέτησε ως νόμισμα το Ευρώ.

Το χρήμα, για να γίνει αποδεκτό ως μέσο συναλλαγής, πρέπει να έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

• να είναι αξιόπιστο
• να είναι εύκολα διαθέσιμο
• να είναι αποδεκτό από πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι να έχουν συμφωνήσει ότι θα το χρησιμοποιούν
• να είναι προσιτό (δηλαδή να έχουν εύκολη πρόσβαση όλοι σε αυτό)
• να μπορεί να υποδιαιρείται σε μικρότερες μονάδες που θα διευκολύνουν τις μικρές καθημερινές συναλλαγές
• να μη φθείρεται εύκολα
• να μπορεί να αποθηκευτεί και να μεταφερθεί οπουδήποτε με χαμηλό κόστος και ελάχιστη προσπάθεια

Όλα τα είδη του χρήματος που έχουν χρησιμοποιηθεί στην ιστορία και τα νομίσματα είχαν ένα ακόμα κοινό χαρακτηριστικό:

Κέρδισαν την εμπιστοσύνη των ανθρώπων για τη χρονική περίοδο που είχαν γίνει κοινώς αποδεκτά. Όταν χαθεί η εμπιστοσύνη στο χρήμα ή στο νόμισμα που χρησιμοποιούμε χάνεται και η αξία του!

Σήμερα ζούμε σε μια νέα εποχή, την ψηφιακή (digital), και είναι σίγουρο ότι και το μέλλον του χρήματος θα είναι ψηφιακό!

Ψηφιακό χρήμα είναι οποιοδήποτε μέσο πληρωμής υπάρχει σε ηλεκτρονική μορφή.

Το πρώτο είδος ψηφιακού χρήματος ήταν οι πιστωτικές κάρτες (credit cards).

Σήμερα, σε ορισμένες προηγμένες χώρες όπως η Σουηδία, κυριαρχεί το ψηφιακό χρήμα.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γνωρίσει μεγάλη άνθηση ένα νέο είδος ψηφιακού νομίσματος, τα κρυπτονομίσματα (cryptocurrencies), τα οποία έχουν ήδη ξεπεράσει τα 10.000 με πιο γνωστά το Bitcoin και το Ethereum.

Το χρήμα μπορεί να προσφέρει στον άνθρωπο:

• ελευθερία
• ευκαιρίες
• ασφάλεια
• επιλογές

Ταυτόχρονα όμως είναι υπεύθυνο και για μεγάλες καταστροφές.

Για τον λόγο αυτό, το χρήμα πρέπει να χρησιμοποιείται με σοφία και σύνεση!