Τράπεζα είναι ένας χρηματοοικονομικός οργανισμός, δηλαδή μια επιχείρηση, η οποία ασχολείται με όλες τις δραστηριότητες που έχουν να κάνουν με τα χρήματα. Πιο συγκεκριμένα, φυλάσσει τα χρήματα των πελατών της, προσπαθεί να τα αξιοποιήσει δίνοντας δάνεια σε άτομα και επιχειρήσεις που τα χρειάζονται και είναι σε θέση να τα αποπληρώσουν, ενώ δέχεται και πραγματοποιεί κάθε είδους οικονομική συναλλαγή.
Για να κάνουμε μια συναλλαγή με μια τράπεζα πρέπει να έχουμε ανοίξει έναν τραπεζικό λογαριασμό.
Ένας τραπεζικός λογαριασμός καταγράφει όλες τις χρηματικές μας συναλλαγές, δηλαδή πόσα λεφτά καταθέτουμε (βάζουμε) και πόσα λεφτά αποσύρουμε (βγάζουμε) από την τράπεζα, καθώς και το κεφάλαιο που έχουμε μαζί με τους τόκους.
Όταν είμαστε μικροί δεν μπορούμε να έχουμε έναν τραπεζικό λογαριασμό μόνοι μας, αλλά μπορούμε να ανοίξουμε έναν κοινό τραπεζικό λογαριασμό με τους γονείς μας.
Τα χρήματα πρέπει να τοποθετούνται σε έναν τραπεζικό λογαριασμό, για τρεις λόγους:
Ο τόκος είναι τα χρήματα που μας δίνει η τράπεζα για τα λεφτά που καταθέτουμε και το χρόνο που τα «δεσμεύουμε» σε αυτήν.
Για να υπολογίσουμε τον τόκο χρειάζεται απλώς να πολλαπλασιάσουμε το ετήσιο επιτόκιο που μας δίνει η τράπεζα (που είναι ποσοστό επί τοις εκατό) με τα χρήματα που καταθέτουμε σε αυτήν, για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Ένα παράδειγμα:
Aν καταθέσουμε στην τράπεζα ένα κεφάλαιο 1.000 € με ετήσιο επιτόκιο 1%, μετά από ένα χρόνο θα έχουμε το αρχικό μας κεφάλαιο των 1.000 € συν τους τόκους της περιόδου, οι οποίοι υπολογίζονται πολλαπλασιάζοντας το κεφάλαιό μας επί το επιτόκιο, δηλαδή 1.000 € × 1%=10 €. Τα 10 € αποτελούν τον τόκο του αρχικού κεφαλαίου των 1.000 € και το συνολικό μας κεφάλαιο στο τέλος του έτους θα είναι 1.010 €.
Οι συναλλαγές μας με την τράπεζα μπορούν πλέον να γίνουν με πολλούς τρόπους.
Ο πιο απλός τρόπος είναι να πάμε σε κάποιο υποκατάστημα της τράπεζας που έχουμε ανοίξει λογαριασμό (μαζί με έναν από τους γονείς μας φυσικά) και να ζητήσουμε από τον ταμία της τράπεζας να κάνουμε οποιαδήποτε συναλλαγή θέλουμε.
Ο δεύτερος τρόπος είναι να κάνουμε τις συναλλαγές μας μέσω ενός ATM της τράπεζας. Το ATM – που προέρχεται από τα αρχικά των αγγλικών λέξεων Automated Teller Machine – είναι ένα ηλεκτρονικό μηχάνημα, που υποκαθιστά τον ταμία και στο οποίο μπορούμε να κάνουμε τις συναλλαγές μας όλο το 24ώρο. Συνήθως βρίσκεται έξω από το υποκατάστημα της τράπεζας, μπορούμε όμως να το βρούμε και σε τουριστικές περιοχές ή και στον εξωτερικό χώρο μεγάλων εμπορικών καταστημάτων.
Φυσικά πρέπει να έχουμε βγάλει μια πιστωτική (Credit Card) ή μια χρεωστική κάρτα (Debit Card) και να γνωρίζουμε τον προσωπικό μας μυστικό αριθμό ταυτοποίησης PΙΝ (Personal Identification Number).
Οι νέες τεχνολογίες μας επιτρέπουν, εδώ και πολλά χρόνια, να κάνουμε τις συναλλαγές μας, από οποιοδήποτε μέρος και αν βρισκόμαστε, με την χρήση του διαδικτύου.
Είναι ένας ιδιαίτερα εύκολος και γρήγορος τρόπος διαχείρισης του τραπεζικού μας λογαριασμού, αφού μπορούμε να παρακολουθούμε το υπόλοιπο των χρημάτων μας, το υπόλοιπο των πιστωτικών μας καρτών, να ελέγχουμε τις προηγούμενες συναλλαγές μας και να πληρώνουμε όλους τους λογαριασμούς μας (ΕΥΔΑΠ, ΔΕΗ) ή τυχόν δόσεις δανείων, από το σπίτι μας ή κάποιο άλλο μέρος, μέσω ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή ή ακόμα και από το κινητό μας. Αυτός ο τρόπος ονομάζεται ηλεκτρονική τραπεζική (e-banking) και θα κυριαρχήσει στα επόμενα χρόνια, αφού αποφεύγουμε υψηλές προμήθειες, κερδίζουμε χρόνο και αποφεύγουμε τις ουρές στο ταμείο.
Η πιστωτική κάρτα (credit card) και τα δάνεια (loan) έχουν περισσότερα κοινά από όσο νομίζουμε. Είναι και τα δύο χρέος!
Όταν αγοράζουμε πράγματα με πιστωτική κάρτα, στην ουσία η τράπεζα μας δανείζει τα χρήματα αυτά με ένα πολύ υψηλό επιτόκιο. Αν πληρώσουμε όλο το ποσό που ξοδέψαμε χρησιμοποιώντας την πιστωτική μας κάρτα μέσα σε ένα μήνα, η τράπεζα δεν μας χρεώνει τόκους. Εάν όμως βάλουμε μόνο ένα μικρό ποσό σε σχέση με αυτά που ξοδέψαμε ή καθόλου, τότε θα προστεθούν πολύ υψηλοί τόκοι και τα χρήματα που θα χρωστάμε στην τράπεζα θα αυξηθούν πολύ γρήγορα! Για αυτό θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στις αγορές που κάνουμε με τη χρήση πιστωτικών καρτών.
Μια άλλη υπηρεσία που παρέχει η τράπεζα είναι η έκδοση χρεωστικής κάρτας (debit card), η οποία δεν είναι δάνειο και με την οποία χρησιμοποιούμε χρήματα που ήδη υπάρχουν στον τραπεζικό μας λογαριασμό.
Τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη της τεχνολογίας υπάρχει η δυνατότητα πληρωμής μέσω των λεγόμενων ανέπαφων συναλλαγών (contactless transactions), όχι μόνο μέσω των πιστωτικών και χρεωστικών καρτών, αλλά και με τη χρήση έξυπνων βραχιολιών και ρολογιών.
Τα έξυπνα ρολόγια και βραχιόλια αποτελούν έναν γρήγορο και εύκολο τρόπο να πληρώνεις, με ένα απλό “σκανάρισμα” στο τερματικό μηχάνημα POS (Point of Sale) του καταστήματος. Η προπληρωμένη κάρτα που βρίσκεται μέσα στο βραχιόλι πρέπει να έχει κατατεθειμένα στον τραπεζικό μας λογαριασμό τα χρήματα για τις συναλλαγές μας. Οι αγορές πραγματοποιούνται αυτόματα, αφαιρώντας από τα χρήματά μας το ποσό που ξοδέψαμε.
Η χρήση των παραπάνω δύο μέσων πληρωμών που υποστηρίζουν ανέπαφες συναλλαγές, παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο κλοπής και απώλειας των χρημάτων που έχουμε τοποθετήσει σε αυτά. Συνεπώς, θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί τόσο σχετικά με την κατοχή τους, όσο και με την χρήση τους.
Οι τράπεζες που προσφέρουν τις πιο πάνω υπηρεσίες (καταθέσεις, αναλήψεις, συναλλαγές, καταναλωτικά και στεγαστικά, δάνεια) ονομάζονται Εμπορικές Τράπεζες (Commercials Banks), σε αντίθεση με μια άλλη κατηγορία τραπεζών, τις Επενδυτικές (Ιnvestment Banks), οι οποίες έχουν σκοπό τη διαχείριση και την επένδυση των χρημάτων των πελατών τους.
Σε πολλά μέρη του κόσμου οι τράπεζες προσφέρουν τόσο εμπορικές, όσο και επενδυτικές υπηρεσίες.
Οι τράπεζες ελέγχονται από τις Κεντρικές Τράπεζες (Central Banks), ο σκοπός των οποίων είναι ο έλεγχος για την πιστή τήρηση των κανόνων και την σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Η Εθνική Τράπεζα, η Τράπεζα Πειραιώς, η Eurobank και η Alpha Bank είναι οι 4 μεγαλύτερες τράπεζες της Ελλάδας, οι οποίες ελέγχονται από την Τράπεζα της Ελλάδας, η οποία είναι η Κεντρική Τράπεζα της χώρας μας.
Σε κάθε χώρα υπάρχει μια μόνο Κεντρική Τράπεζα.
