Ο κ. Νικόλαος Δ. Φίλιππας, Καθηγητής Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, στο Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, Πρόεδρος και Ιδρυτής του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού, παρέθεσε ομιλία-παρουσίαση με θέμα «Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός και Αλφαβητισμός Κινδύνου: Η ανθεκτικότητα των πολιτών στον καιρό της πανδημίας», στα πλαίσια του 3ου Συνεδρίου Επαγγελματικής Ασφάλισης.
Ο κ. Φίλιππας συνεχάρη τους υπευθύνους του Συνεδρίου και τόνισε ότι το Ινστιτούτο έχει λάβει από την πρώτη στιγμή ενεργό ρόλο σε αυτό, καθώς διεξάγεται υπό την αιγίδα του. «Το σημερινό θέμα είναι ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός σε συνδυασμό με την ανθεκτικότητα των πολιτών σε περιόδους κρίσης», όπως ανέφερε ο Καθηγητής.
Ο κ. Φίλιππας αναφέρθηκε στην μελέτη της Αllianz για τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό που διεξήχθη σε δείγμα 7.000 ατόμων – 1.000 συμμετέχοντες από 7 χώρες. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός αλλά και ο αλφαβητισμός κινδύνου «αποτελούν σημαντικές δεξιότητες για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα, οι οποίες είναι μεγάλες, όπως για παράδειγμα το παγκόσμιο χρέος που αγγίζει τα 300 τρις δολάρια. Δεδομένου αυτού, τα κράτη είναι ιδιαίτερα ευάλωτα».
Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή, ο κ. Φίλιππας είπε πως από το 2007-08 βιώνουμε συνεχείς κρίσεις. «Η Ελλάδα αντιμετώπιζε συνεχή κρίση έως το 2019, από το 2019 υπάρχει μια αλλαγή όμως ήρθε το θέμα του κορωνοϊού το οποίο επηρέασε το ΑΕΠ και τις επενδύσεις». Τα επιτόκια των καταθέσεων, στο κλίμα αυτό, όπως τόνισε ο κ. Φίλιππας, είναι πολύ χαμηλά. «Τα νοικοκυριά χάνουν τις δουλειές τους, τα πράγματα θα γίνουν και πιο δύσκολα. Σε αυτό έρχονται να προστεθούν και τα δημοσιονομικά προβλήματα, ενώ ένα βασικό ζήτημα είναι και αυτό της μακροζωίας».
«Τα συνταξιοδοτικά προγράμματα έχουν σχεδιαστεί λαμβάνοντας υπόψη ως μέσο όρο ζωής τα 74 έτη. Όμως το προσδόκιμο ζωής έχει ήδη φθάσει τα 84 έτη. Συνεπώς υπάρχει κρυφό έλλειμμα πολλών τρις δολαρίων για τις ΗΠΑ. Έτσι ερχόμαστε αντιμέτωποι με έναν συνδυασμό πολλαπλών κρίσεων, με το ζήτημα της μακροβιότητας και από την άλλη την αύξηση εξόδων, όπως για παράδειγμα οι δαπάνες υγείας».
«Ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός μπορεί να δώσει λύσεις» εκτίμησε και προσέθεσε πως «ο αλφαβητισμός κινδύνου είναι πολύ σημαντικός για τις αποφάσεις που λαμβάνουν οι επιχειρηματίες, οι πολιτικοί και οι ίδιοι οι πολίτες, προκειμένου να μπορούν να κατανοούν την πιθανότητα έλευσης κάποιων αρνητικών γεγονότων».
Ως σημαντικό ζήτημα έθεσε ο κ. Φίλιππας την ανθεκτικότητα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις «το πόσο αντιδρούν σωστά σε ένα οικονομικό σοκ ή όχι – ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός μπορεί να τους βοηθήσει σε αυτό».
Επανερχόμενος στην έκθεση της Allianz, o Καθηγητής παρέθεσε ως στοιχείο το γεγονός ότι το 55% των ερωτηθέντων απάντησαν ότι η πανδημία ήταν το σημαντικότερο αρνητικό γεγονός στη διάρκεια της ζωής τους.
«Αξίζει να σημειωθεί ότι η Γερμανία εμφάνισε το μεγαλύτερο ποσοστό ανθεκτικότητας», σημειώνοντας πως μόνο το 20% των ερωτηθέντων Γερμανών πολιτών ανέφεραν ότι το εισόδημά τους μειώθηκε λόγω της πανδημίας, έναντι του 30% για το συνολικό δείγμα. «Ιδιαίτερα για τους millenials και τις γυναίκες τα αποτελέσματα είναι ανησυχητικά αρνητικά. Το 37,8% των millenials, για παράδειγμα, παρουσίασε μειωμένο εισόδημα λόγω πανδημίας».
Στις 6 ερωτήσεις που έθεσε η Allianz επί του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού και του αλφαβητισμού κινδύνου, παρατηρήθηκε ένα σημαντικό χάσμα ανάμεσα στα δύο φύλα, ενώ διαπιστώθηκε ότι όλα τα ποσοστά ήταν «καταστροφικά» καθώς οι «χρηματοοικονομικά εγγράμματοι ήταν μόλις σε ποσοστό 28,5%, ένα νούμερο πολύ χαμηλό», ενώ στις ερωτήσεις που αφορούσαν στον αλφαβητισμό κινδύνου απάντησε σωστά μόλις το 22,8%.
Καταλήγοντας, ο κ. Φίλιππας έδωσε έμφαση στην ανάγκη να προαχθεί η έννοια του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, ένα θέμα το οποίο έχουν θέσει ως προτεραιότητα οργανισμοί όπως οι Κεντρικές Τράπεζες, η Παγκόσμια Ομοσπονδία Χρηματιστηρίων (World Federation of Exchanges) και πιο πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (European Securities and Markets Authority) και η Ένωση Κεφαλαιαγορών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Capital Markets Union).
*Μία παραλλαγή του παρόντος, δημοσιεύθηκε στο banks.com.gr στις 23/02/2022.